U kunt dit artikel op 2 manieren lezen, bent u echt geïnteresseerd in de achtergronden en alle details, lees dan de gehele tekst. Voor een snel antwoord, lees de conclusies op de pagina.
Wat zegt de norm en de wetgeving:
De EU Norm: een dubbel systeem of een enkel systeem met valbeveiliging.
De Arbo catalogus: Een valbeveiliging moet altijd worden toegepast, zowel bij een dubbel als enkel systeem.
De Arbo catalogus is nieuw gebruikelijk in januari 2022, deze wordt door de Nederlandse inspectie en wetgever aangehouden als richtlijn, in principe is een EU norm minimale norm en is deze altijd verwerkt in de nationale norm (de Arbo catalogus) De nationale norm gaat altijd boven de EU-norm. Zo kan bv Duitsland in hun nationale norm strenge eisen stellen als de EU-norm, lever je iets uit in Duitsland dan moet je dus niet alleen de Eu-norm maar ook de Duitse norm volgen.
Wat is een dubbel vacuümsysteem?
Er moet duidelijk zijn van afgescheiden zuignappen, dus geen kleine plaat met meerdere kleine kamers zoals je in de praktijk vaak ziet. De nappen moeten kruislings verbonden worden en goed verdeeld zijn over de glasplaat. Deze beide systemen hebben ieder een kleine tank van 5 minuten en een klep. Dus het ontstaan is een lek in het ene systeem dan moet het andere systeem voor het laatst kunnen behouden. Volgens de norm is er geen sprake van 2 pompen, dat zou veel veiliger zijn.
Veel leveranciers vertellen dat u een dubbel vacuümsysteem moet toepassen.
Dat klopt, zij volgen overeenkomstig de EU-richtlijn echter ze vertellen u er niet bij dat u zelf als gebruiker “altijd” een valbeveiliging moet toepassen, dat staat in de nationale Arbo-catalogus. Dat noemen wij de halve waarheid vertellen. Deze verkopers zijn zelf, als leverancier, ingedekt voor schadeclaims omdat de EU-richtlijn volgt en dus in principe niets verkeerd doet. Bij een calamiteit heeft u als gebruiker wel een probleem.
Maar een dubbel systeem is toch extra veilig, dus altijd goed om te passen?
Nee, wij noemen het zelfs een schijnveiligheid. Je denkt dat het veiliger is, maar dat is het niet, met het grote risico dat je medewerkers bv onder de laatste lopen gaan, ze voelen zich veilig maar dat is het niet. Specifiek bij het hijsen van glas geeft een dubbel systeem geen extra veiligheid. Glas glijdt uit een zuiger of het glas breekt en valt, in beide situaties heb je geen extra veiligheid.
Dit zegt TUV erover:
Technisch heeft het dubbel vacuümsysteem een ander nadeel. Het vacuümapparaat moet onnodig groter en krachtig gebouwd worden en moet meerdere nappen hebben, dus meer slangen en juist een groter risico op slang breuk van lekkage, wat je juist wilt voorkomen.
Wanneer kies je toch voor een dubbel vacuümsysteem?
Als een vacuümzuiger werkt met fragiele elektrische componenten die connector zijn voor vocht en vuil. Bij dit soort systemen kan een lekkage optreden, zelfs tijdens het hijsen. Wij zien de laatste jaren helaas dat steeds meer van dit soort vacuümzuigers worden verkocht. Leveranciers van dit soort systemen gebruiken dus componenten met een groter faalrisico maar het risico af met een dubbel vacuümsysteem, dus niet in uw veiligheidsbelang maar eigen belang van de producent.
Als een vacuümzuiger is voorzien van een kleine vacuümtank, zullen bij dit soort systemen de glasplaat veel sneller vallen. Een goed vacuüm systeem heeft een grote tank waardoor u bij lekkage in het systeem veel langer zeker wordt voordat de glasplaat valt, het duurt met een grote tank voor langer voordat de glasplaat valt.
Wanneer een vacuümsysteem voorzien is van kleine dunne slangen, of slangen die kunnen haken, zoals op de foto van de gele zuiger.
Er zijn situaties waar een vacuüm systeem voor groot hijsgewicht voorzien is van veel zuignappen, op dat moment kun je 2 systemen toepassen om sneller op de juiste vacuüm te komen, maar in deze situaties gebruik je altijd 2 grotere tanks en stevige dikke slangen zoveel mogelijk verwerkt in het frame van de zuiger.
Wanneer de opdrachtgever het van u eist of u zichzelf er veiliger bij voelt.
Een stukje geschiedenis:
De afgelopen 30 jaar is er veel verandering in Europa met de opkomst van de Europese Unie.
Vanuit de EU werden vele richtlijnen van kracht en tegelijkertijd werd er flink gesaneerd in Den Haag.
Er werd bezuinigd op het budget van het ministerie van SZW en uiteindelijk volgden de inspecteurs van de arbeidsinspectie niet meer langs bij de bedrijven van bouwplaatsen. De veiligheid en de controle ervan werden steeds meer aan de markt overgelaten en alleen bij een calamiteit komt een inspecteur van SZW ter plaatse.
De machinerichtlijn CE voor de leveranciers/producenten werd van kracht in 1995, de normen voor deze machinerichtlijn werden geschreven door commissie van deskundigen. In de praktijk is dit fout dat je tegen betaling kunt deelnemen in een normencommissie en dat het land waar je gevestigd bent je mate van invloed bepaald. Dit maakt dat deelnemers uit Frankrijk en Duitsland over het algemeen de meeste invloed hebben in dit soort normencommissies.
De norm voor vacuüm zuigers is geschreven door een commissie waarin deelneemt een directeur van een Duits bedrijf wat vacuüm zuigers en verkoopt. Daarnaast weten wij dat een vertegenwoordiger van AGC uit Frankrijk deelneemt. Deze meneer heeft geen of weinig interesse en ervaring voor de bouwplaats maar diept zich vnl. op zuigers voor intern transport. De andere deelnemers zijn bij ons onbekend maar het Duitse bedrijf wat vacuümzuigers verkoopt, dus in grote mate wat er in de norm staat. Kritiek leveren hier mag maar wordt niet gehonoreerd door de stamverhoudingen. Hier moet wel bij gezegd worden dat de norm niet alleen voor het hijsen van glas werd geschreven, andere materialen hebben andere eigenschappen, wij praten hier alleen over glas.
In Nederland heeft op de bouwplaats het VCA certificaat zijn opmars gemaakt. De grote aannemers zijn hierin vooropgesteld, gebaseerd op alles op de EU-normen. Logisch voor deze bedrijven omdat ze ook te maken krijgen met Europese aanbestedingen. Rondom dit VCA certificaat is inmiddels een enorm netwerk opgebouwd, iedereen gaat naar de VVA cursus, KAM medewerkers hebben een vaste plaats op de bouwplaats en nemen min of meer de gecontroleerde taak van de arbeidsinspectie over, poortinstructies worden gegeven, hijsbewijs trainingen worden gegeven. De opleidingscentra zijn er druk mee, de kosten voor de trainingen worden gewoonlijk gedragen door de onder aannemers en alles wordt gebaseerd op EU-normen en niet de nationale normen.
Na bijna 25 jaar EU kun je de balans opmaken. Deze hele geschiedenis had 3 doelen:
- meer overdragen aan de EU en daarmee kostenbesparing
- meer privatiseren en zelfcontrole bij de werkgevers en opdrachtgevers en daarmee minder betrokkenenis van de overheid
- meer aandacht voor veiligheid en daarmee minder ongevallen.
Helaas blijkt uit cijfers dat het aantal ongevallen op de bouwplaats niet verminderd is en zelfs beveiligd. Oorzaken die genoemd worden zijn, grotere werkdruk, maar ook de inzet van arbeidsmigranten die vaak de taal niet spreken en niet opgeleid zijn zoals de vaste medewerkers van de bedrijven.
De EU heeft de bouwbedrijven en geselecteerde ondernemers veel gedwongen, veel aandacht gegeven aan veiligheid, de bedrijven hebben veel extra kosten moeten maken, maar dezelfde EU heeft door vrij verkeer van personen binnen Europa de komst van arbeidsmigranten gestimuleerd en daarmee de veiligheid op de bouwplaats zeker niet aanwezig en zelfs verslechterd.
Wij kunnen u het interessante boek aanbevelen over dit onderwerp van Juni Daalmans, Brain based Safety. Inclusief wordt dit materiaal besproken en ook prachtig uitgelegd wat je wel kunt doen om de veiligheid te belangrijk. brainbasedsafety.nl
Maar hoe komt het dan dat iedereen, KAM medewerkers, kraanmachinisten vragen naar dit dubbele vacuüm systeem?
Dit is vaak de onwetendheid. Je kunt als veiligheidskundige, kraanmachinist of docent, niet overal verstand van hebben, dan kun je niemand kwalijk nemen. “Een dubbel systeem” klinkt veiliger, het staat ook niet beschreven in de EU-norm en een aantal leveranciers beheerd het dubbele systeem. Het is dus logisch dat men dit voor de waarheid aanneemt. grootste heeft de techniek achter bespreekt en vooral ook de nadelen vaak wel begrip en als mannen niet wil afwijken dan verleden u gewoon het dubbele systeem toe, er is voldoende keuze en ook in de verhuur.
Wat gebeurt er bij een calamiteit?
Een van uw medewerkers werkt ondanks alle voorzorgsmaatregelen, vva/vca trainingen-werkvoorbereiding en poortinstructie, toch beschadigd door een vallende glasplaat uit een zuiger. U dacht veilig te zijn en gebruikte een dubbel vacuümsysteem.
In deze situatie wordt u grotendeels zeker gekozen. U bent als werkgever altijd verantwoordelijk voor de veiligheid van uw personeel. Er mag nooit iemand onder de laatste aanwezig zijn. Een vacuümzuiger maakt nooit een vaste verbinding met de laatste. U wist als expert op het gebied van Glas dat dit materiaal kan breken of vallen. U heeft het val gebied niet ontruimd en u heeft geen valbeveiliging gebruikt.
Wat moet u doen om veilig te hijsen:
- Gebied ontruimen en dit ook goed verstandig.
- Radiografische bediening gebruiken als je er niet goed bij kunt komen.
- Afstand behouden van de glasplaat, dus niet met handen of voeten eronder staan.
- Pompzuigers met banden toepassen, ook om een handgreep te hebben bij het sturen.
- Goede zuiger kopen, met grote tank, dikke slangen stevig gebouwd.
- Valbeveiliging gebruiken.
- Uw vacuümzuiger op tijd laten controleren en zelf regelmatig controleren volgens de gebruiksaanwijzing.
- Uw medewerkers goed opleiden en blijven krachtig.
- Een goede werkvoorbereiding, waardoor de plaatsingslussen goed zijn, geen ingewikkelde situaties en het juiste materiaal wordt door de medewerkers gebruikt. Bij een goede voorbereiding is het materieel ook van te voren getest, goed onderhouden en de batterijen zijn opgeladen.
Conclusie:
U moet altijd het gebied ontruimen en valbeveiliging gebruiken.
Vacuümsystemen met een dubbel vacuümsysteem zijn vaak gebouwd met fragiele elektrische componenten, hebben een kleine vacuümtank, dunne slangen, een pomp en 1 batterij. Het dubbele systeem wordt dan als beveiliging ingebouwd om faalrisico van de zuiger te voorkomen.
Een goed vacuümsysteem is stevig gebouwd met dikke slangen, zo min mogelijke slangen, grote tank. Bij een deugdelijk gebouw dubbel systeem heeft ieder systeem een eigen batterij, pomp en klep, de nappen zijn kruislinks verbonden en goed verspreid over de laatste dus, een kleine zuigplaat met meerdere vacuümkamers is geen dubbel vacuümsysteem.
De EU-richtlijn komt niet geheel onpartijdig tot stand en daar is weinig aan te veranderen. Bij de nationale Arbocatalogus is dit beter geregeld, hier werken deskundige, werkgevers en werknemersorganisaties samen om een goed en onafhankelijk resultaat te krijgen. De Arbo catalogus is in januari 2022 uitgegeven en dus meest recente qua juiste informatie.
U doet het nooit verkeerd zolang u de belangrijkste veiligheidsaspecten gebruikt, zoals gebied ontruimen en valbeveiliging gebruiken maar goed volgt. Het dubbel vacuümsysteem is dus niet verplicht. Het dubbel vacuümsysteem geeft weinig extra veiligheid specifiek bij het plaatsen van glas. Gebied ontruimen, valbeveiliging en een goed deugdelijk vacuüm apparaat gebruiken dat is veel belangrijk. Als u zich veiliger voelt bij een dubbel vacuümsysteem dan moet u zeker kopen of kopen, er wordt genoeg aangeboden.
Dit artikel is geen kruistocht tegen het toepassen van een dubbel vacuümsysteem. Dit artikel is een waarschuwing dat u met een dubbel vacuümsysteem als glaszetter niet veilig bent. Dit is een waarschuwing dat u altijd een valbeveiliging moet toepassen.
Astrid de Groot
